Εκτύπωση
Κατηγορία: Ιταλία
Εμφανίσεις: 2494
joomplu:101Κοντά στις όχθες του ποταμού Τίβερη και μόλις 5 χιλιόμετρα μακριά από το Βατικανό, θα συναντήσουμε την Βασιλική του Αγίου Παύλου, η οποία είναι γνωστή σήμερα ως "Άγιος Παύλος εκτός των τειχών" (Basilica di San Paolo fuori le mura). Δεν μεταφερόμαστε τυχαία σε αυτόν τον τόπο στο 181ο ταξίδι μας! Ο συγκεκριμένος ναός κρύβει μια τεράστια ιστορία πίσω του, και το ελληνικό στοιχείο δεν θα μπορούσε σε καμία περίπτωση να λείπει από αυτήν!

Ιστορία: Η πρώτη Βασιλική αναγείρεται στις αρχές του 4ου αιώνος μ.Χ. από τον Μέγα Κωνσταντίνο, τον πρώτο αυτοκράτορα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, στη θέση ταφής του Αποστόλου Παύλου· σημείο στο οποίο νωρίτερα έχει χτισθεί μνημείο ή προσευχητάριο από τους πιστούς. Μικρότερή από τη σημερινή, αλλά μεγαλύτερη από την παλαιά Βασιλική του Αγίου Πέτρου στο Βατικανό, αποτελείτο από κεντρικό κλίτος και δύο διαδρόμους. Για να προστατευθούν τα λείψανα του Αγίου Παύλου, πιστεύεται πως δέχτηκαν εκταφή και νέο ενταφιασμό, μάλλον στο ίδιο σημείο, αφού πρώτα εξασφαλίστηκε μέσω εργασιών πως δεν θα φθαρούν από την υγρασία του εδάφους!

Στα τέλη του ίδιου αιώνος βέβαια, στα χρόνια του Βαλεντινιανού του Β', του Θεοδοσίου και του Αρκαδίου, η Βασιλική θα ανοικοδομηθεί ώστε όχι μόνο να επεκταθεί, μα και να δεχτεί πλήθος από αισθητικές παρεμβάσεις. Εκείνη την εποχή, το δάπεδο του ναού αποτελεί μάλλον το πιο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό για έναν αρχαίο επισκέπτη, στοιχείο που δεν σώζεται δυστυχώς στις μέρες μας. Για τους επόμενους αιώνες λοιπόν, το κτίσμα ως κτίσμα παραμένει ίδιο, δέχεται πολλές παρεμβάσεις όμως στο εσωτερικό του. Έτσι, επί Πάπα Λέοντα του Α' (5ος αιώνας μ.Χ.) οικοδομείται νέα Αγία Τράπεζα γύρω από την Σαρκοφάγο, με την τελευταία να μην δέχεται όμως παρέμβαση, ενώ επί Πάπα Γρηγορίου του Α', κατά τον 6ο και 7ο αιώνα μ.Χ., όλη η περιοχή γύρω από αυτήν ανυψώνεται, με φυσικό επακόλουθο τη δημιουργία νέας Αγίας Τράπεζας. Παράλληλα σκάβεται κρύπτη ώστε οι προσκυνητές να είναι δυνατό να βρεθούν πιο κοντά στον τάφο του Αγίου.

Η Βασιλική του Αγίου Παύλου που βρίσκεται όπως αναφέρθηκε ήδη εκτός των Τειχών, είναι πλέον γνωστή για τα πλούτη τα οποία και αφήνουν οι προσκυνητές εκεί. Επιπλέον η θέση της εντοπίζεται πάνω στην μοναδική διαδρομή που οδηγεί από το λιμάνι της Όστια (Ostia) στη Ρώμη, την Οστία Οδό (via Ostiense). Πολύ σύντομα αναμένεται να λεηλατηθεί από διάφορες επιδρομές, Σαρακηνών κυρίως (8ος και 9ος αιώνας μ.Χ.), ώστε η ανέγερση ενός οχυρωματικού περιβόλου να κριθεί απαραίτητη από τον Πάπα Ιωάννη τον Η', στα τέλη του 9ου αιώνος μ.Χ.. Με αυτόν τον τρόπο εγκαινιάζεται μια νέα εποχή, κατά την οποία η περιοχή αποτελεί ένα μικροσκοπικό, ανεξάρτητο κρατίδιο, την Ιωαννούπολη· αναμένεται να εξελιχθεί σε ένα πάμπλουτο μοναστικό κέντρο, το οποίο και θα αφανιστεί το 1348 μ.Χ., ύστερα από έναν ισχυρό, καταστρεπτικό σεισμό! Μέχρι τότε όμως εκκλησία και αυτοκρατορία θα βρίσκονται σε ένα συνεχή και έντονο διαξιφισμό.

joomplu:102Είναι η εποχή κατά την οποία ο Ναός θα δεχτεί πλούσιες παρεμβάσεις στις εισόδους αλλά και τον εξωτερικό χώρο. Όλα αυτά μετά τον 10ο αιώνα μ.Χ. όπου προστίθενται στο οικοδόμημα χάλκινες πόρτες με ανάγλυφες παραστάσεις, οι οποίες και θα κατασκευαστούν στην Κωνσταντινούπολη, το κέντρο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και της Ορθοδοξίας. Αποτελούν μέρος μιας σειράς από δημιουργίες που προστίθενται σε διάφορους ναούς από τον 11ο ως τον 12ο αιώνα μ.Χ. στην Ιταλία· οι πόρτες της Βασιλικής του Αγίου Παύλου βέβαια, αποτελούν σίγουρα τις εντυπωσιακότερες και πιο πλούσιες σε χαρακτηριστικά. Δεν είναι μια απλή προσθήκη όμως... Συμβολίζουν ξεκάθαρα τις πύλες του παραδείσου, για αυτό και φέρουν μοναδικές παραστάσεις που συχνά φτιάχνονται από ασήμι και σμάλτο. Η υπογραφή του καλλιτέχνη Σταυράκιου στα ελληνικά, αποτελεί ένδειξη πως τα μοναδικά αυτά έργα φιλοτεχνήθηκαν από Έλληνα δημιουργό, ενώ αντίθετα στα συριακά, πως έχουν δεχθεί έντονη επιρροή από τον Ισλαμικό κόσμο! Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά φυσικά και μαρτυρούν τις συναλλαγές τόσο σε εμπορικό, όσο και σε πολιτιστικό επίπεδο ανάμεσα σε Έλληνες και Λατίνους, καθώς και ανάμεσα σε Έλληνες και Ανατολικούς λαούς, παρά το θρησκευτικό σχίσμα στην πρώτη περίπτωση και την ξεκάθαρη διαφορετικότητα στην 2η περίπτωση!

Ο συγκεκριμένος ναός αποτελεί έτσι στις αρχές του 19ου αιώνα κάτι μοναδικό, αφού ο χαρακτήρας του οικοδομήματος δεν έχει αλλάξει εξαιρετικά για περισσότερο από 14 αιώνες! Στέκει όρθιος μέχρι τις 15 Ιουλίου του 1823 όμως δυστυχώς, όταν και από απροσεξία ενός εργάτη, μια φοβερή πυρκαγιά ξεσπά και τον ισοπεδώνει σχεδόν ολοκληρωτικά... Πολλοί θα συνδράμουν μέσω δωρεών για την ανοικοδόμηση του, μεταξύ των οποίων και Ορθόδοξοι, ώστε μέσα σε λίγες δεκαετίες, με τη χρήση παλαιών αλλά και νέων υλικών, να πάρει ξανά μορφή. Επισημαίνεται όμως και μέσα από το πληροφοριακό υλικό που έχει αναρτηθεί λίγο πριν την έξοδο, πως χρησιμοποιήθηκε ελληνικό μάρμαρο και αφρικανικό, μια ποικιλία μαύρου μαρμάρου όχι από την Αφρική, αλλά από την Χίο! Διάφορα κομμάτια των παλαιών κιόνων ταυτόχρονα, είναι προσβάσιμα στον λεγόμενο "Αρχαιολογικό Περίπατο", ένα μικρό διάδρομο στη νότια πλευρά της Βασιλικής του Αγίου Παύλου.

Κλείνοντας, πρέπει να σημειωθεί πως στους προσκυνητές είναι ορατά τόσο η σαρκοφάγος του Αγίου Παύλου, όσο και οι αλυσίδες με τις οποίες ήταν δεμένος. Η αρχαιολογική σκαπάνη στις αρχές του 21ου αιώνα έφερε στο φως τα λείψανα που υπήρχαν εντός της άλλωστε, ώστε να είναι δυνατή πλέον η πρόσβαση σήμερα. Εκτός αυτού, στο φως έχει έρθει και το δυτικό όριο της Βασιλικής που έχτισε ο Μέγας και Άγιος Κωνσταντίνος, εύρημα το οποίο δείχνει ξεκάθαρα πως η είσοδος αρχικά γινόταν από την Οστία οδό, στην ανατολική πλευρά, και πως με τον καιρό μεταφέρθηκε δυτικά, αλλάζοντας ταυτόχρονα και τον προσανατολισμό ολόκληρου του οικοδομήματος.

Περιοχή: Piazzale San Paolo 1, Ρώμη (Rome) / Ιταλία
Λέξεις κλειδιά: Ρώμη, θρησκευτικός τουρισμός, Ελλάδα, μάρμαρα, Άγιος Κωνσταντίνος
Τι σχέση έχει με την Ελλάδα: Αποτελεί ένα σημαντικό θρησκευτικό μνημείο, αφού μέσα του βρίσκεται ο τάφος του Αποστόλου Παύλου, ενός Αγίου που όχι μόνο αποτελεί σημαντικό πρόσωπο της Ορθόδοξης εκκλησίας και συνολικά της Χριστιανοσύνης, μα εκείνο που διέδωσε τη Χριστιανοσύνη στην Ελλάδα. Επιπλέον χτίστηκε αρχικά και από τον πρώτο αυτοκράτορα της βυζαντινής αυτοκρατορίας και σημερινό Άγιο της Ορθόδοξης εκκλησίας, ενώ δέχτηκε αργότερα παρεμβάσεις και από άλλους αυτοκράτορες του βυζαντινού κόσμου. Τέλος διαθέτει έργα που φιλοτεχνήθηκαν από Έλληνες, ενώ πολλά υλικά τα οποία και χρησιμοποιήθηκαν για την ανοικοδόμηση του, προέρχονται από την Ελλάδα!